Naissance : 354 à Thagaste Actuelle Souk Ahras. Mort : 430 à Hippone Actuelle Annaba. Région et/ou ville de rattachement : Afrique du Nord (Hippone)
Période d'activité :
4e - 5e siècles
Biographie :
Né en 354, Augustin traverse une jeunesse orageuse ; après une période chez les manichéens, le fils de sainte Monique assiste aux prédications de saint Ambroise à Milan et se convertit au christianisme et devient en 396 évêque d'Hippone en Afrique du Nord (à la frontière entre l'Algérie et la Tunisie). Il meurt en 430. Parmi les auteurs patristiques, il est celui qui laisse l'oeuvre la plus abondante : plus de 800 sermons, quelque 300 lettres et une centaine de traités.
Autres informations (bibliographie, comptes rendus, etc) :
-
Il peut s'agir d'œuvres dont la parution à Sources Chrétiennes est souhaitée, mais sur lesquelles aucun travail n’est connu et pour lesquelles aucun collaborateur ne s’est proposé. Dans cette catégorie figurent également des œuvres qui ne relèvent pas directement de la patristique ou qui ont déjà été publiées dans d'autres collections. La liste ci-dessous ne se veut nullement exhaustive.
Œuvre
Abréviation
Date
Patrologie
Édition de référence
Genre
Thème
Mots-clés
Langue originale
Langue de transmission
À Orose contre les Priscillianistes et les Origénistes(Ad Orosium contra Priscillianistas et Origenistas); CPL 327
 
env. 387 - env. 430
PL 42, c. 669
Corpus Christianorum – Series Latina 49, p. 168-178 ; 180, 1985
Traité
Hérésie
Origénistes, Orose, Priscillianistes
latin
latin
Abrégé de la conférence avec les Donatistes(Breuiculus collationis cum Donatistis); CPL 337
 
env. 412 - env. 412
PL 43, c. 613
Corpus Christianorum – Series Latina 149A, p. 259-306, 1974
Résumé
Hérésie
donatisme
latin
latin
Accord des Évangélistes l. iv(De consensu Euangelistarum l. iv); CPL 273
 
env. 400 - env. 400
PL 34, c. 1041
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 43, 1904
Commentaire
Exégèse, commentaires sur l'Ecriture
évangélistes
latin
latin
Aux Donatistes après la conférence ou Contre le parti de Donat(Ad Donatistas post collationem siue Contra partem Donati post gesta); CPL 338
 
env. 412 - env. 412
PL 43, c. 651
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 53, p. 95-162, 1910
Traité-lettre
Hérésie
donatisme
latin
latin
Baptême contre les Donatistes (Le) (sept livres)(De baptismo contra Donatistas l. vii); CPL 332
 
env. 400 - env. 401
PL 43, c. 107
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 51, p. 143-375, 1908
Traité
Hérésie
donatisme
latin
latin
Bien du mariage (Le)(De bono coniugali); CPL 299
 
env. 401 - env. 401
PL 40, c. 373
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 41, p. 185-231, 1900
Traité
Pastorale
Mariage
latin
latin
Bien du veuvage (Le)(De bono uiduitatis); CPL 301
 
env. 387 - env. 430
PL 40, c. 431
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 41, p. 303-343, 1900
Traité
Pastorale
Veuvage
latin
latin
Chapitres des douze livres sur la Genèse selon la lettre(De Genesi ad litteram l. xii. Capitula); CPL 267
 
env. 401 - env. 414
PL
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 28.1, p. 436-456, 1894
Chapitre
Exégèse, commentaires sur l'Ecriture
Genèse
latin
latin
Cité de Dieu (La)(De Ciuitate Dei); CPL 313
 
env. 413 - env. 426
PL 41, c. 13
Corpus Christianorum – Series Latina 47 ; 48 éd. Dombart - Kalb, 1955
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 41, p. 99-138, 1900
Traité
Pastorale
Combat spirituel
latin
latin
Confessions(Confessiones); CPL 251
CONF 
env. 397 - env. 400
PL 32, c. 657-868
Corpus Christianorum – Series Latina 27, 1/1 cf. aussi éd. J.J. O'DONNELL, t. 1-3, Oxford 1992 ; éd. M. SIMONETTI, Sant'Agostino Confessioni, Fondaz. Lorenzo Valla, 1992-, 1990 (1re éd. 1981)
Autobiographie
Foi et réflexion chrétienne
Confessions
latin
latin
Le travail pour Biblindex serait à refaire à partir de l'édition du CCL ou CSEL 27, éd. Verheijen (1981). Cf. aussi éd. J.J. O'Donnell, t. 1-3, Oxford 1992 ; éd. M. Simonetti, Sant'Agostino Confessioni, Fondaz. Lorenzo Valla, 1992-
Continence (La)(De continentia); CPL 298
 
env. 387 - env. 430
PL 40, c. 349
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 41, p. 139-183, 1900
Traité
Pastorale
Continence
latin
latin
Contre Adimante(Contra Adimantum); CPL 319
 
env. 410 - env. 410
PL 42, c. 129
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 25.1, p. 113-190, 1891
Traité
Hérésie
Adimante
latin
latin
Contre Cresconius(Contra Cresconium); CPL 335
 
env. 405 - env. 406
PL 43, c. 445
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 52, p. 323-582, 1909
Traité
Hérésie
Cresconius
latin
latin
Contre Gaudence (deux livres)(Contra Gaudentium l. ii); CPL 341
 
env. 419 - env. 420
PL 43, c. 707
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 53, p. 199-274, 1910
Traité
Hérésie
Gaudence
latin
latin
Contre Julien (six livres)(Contra Iulianum l. vi); CPL 351
 
env. 421 - env. 421
PL 44, c. 641-874
---
Traité
Hérésie
Pélagianisme
latin
latin
Contre l'adversaire de la Loi et des Prophètes(Contra aduersarium Legis et Prophetarum); CPL 326
 
env. 387 - env. 430
PL 42, c. 603
Corpus Christianorum – Series Latina 49, p. 35-131 ; 179-180, 1985
Traité
Hérésie
latin
latin
Contre la lettre de Parménien (trois livres)(Contra epistulam Parmeniani l. iii); CPL 331
 
env. 387 - env. 430
PL 43, c. 33
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 51, p. 17-141, 1908
Traité
Hérésie
donatisme
latin
latin
Contre la lettre du fondement des Manichéens(Contra epistulam fundamenti Manichaeorum); CPL 320
 
env. 396 - env. 396
PL 42, c. 173
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 25.1, p. 191-248, 1891
Traité
Hérésie
Manichéens
latin
latin
Contre la seconde réponse de Julien (ouvrage inachevé)(Contra secundam Iuliani responsionem imperfectum opus); CPL 356
 
env. 429 - env. 430
PL 45, c. 1049-1608
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 85.1 éd. Zelzer, 1974
Traité
Hérésie
Pélagianisme
latin
latin
Contre le manichéen Faust(Contra Faustum Manichaeum); CPL 321
 
env. 397 - env. 398
PL 42, c. 207
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 25.1, p. 249-797, 1891
Traité
Hérésie
Faust
latin
latin
Contre le manichéen Félix(Contra Felicem Manichaeum); CPL 322
 
env. 404 - env. 404
PL 42, c. 519
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 25.2, p. 799-852, 1892
Traité
Hérésie
Félix
latin
latin
Contre le manichéen Fortunat(Contra Fortunatum Manichaeum); CPL 318
 
env. 392 - env. 392
PL 42, c. 111
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 25.1, p. 81-112, 1891
Traité
Hérésie
Fortunat
latin
latin
Contre le mensonge(Contra mendacium); CPL 304
 
env. 420 - env. 420
PL 40, c. 517
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 41, p. 467-528, 1900
Traité
Pastorale
Mensonge
latin
latin
Contre les Académiciens(Contra Academicos); CPL 253
 
env. 386 - env. 386
PL 32, c. 905
Corpus Christianorum – Series Latina 29, p. 1-61, 1970
Dialogue
Philosophie
Académiciens
latin
latin
Contre les deux lettres des Pélagiens(Contra duas epistulas Pelagianorum); CPL 346
 
env. 420 - env. 421
PL 44, c. 549
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 60, p. 421-570 éd. Urba - Zycha, 1913
Traité
Hérésie
Pélagianisme
latin
latin
Contre les Juifs(Aduersus Iudaeos); CPL 315
 
env. 387 - env. 430
PL 42, c. 51-64
BAZANT-HEGEMARK J., Aurelii Augustini liber ad Orosium contra Priscillianistas et Origenistas, sermo aduersus Iudeaos, liber de haeresibus ad Quoduultdeum, p. 24-63
Traité
Apologétique
Juifs
latin
latin
Contre les lettres de Pétilien (trois livres)(Contra litteras Petiliani l. iii); CPL 333
 
env. 387 - env. 430
PL 43, c. 245
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 52, p. 1-227, 1909
Traité
Hérésie
Pétilien
latin
latin
Contre Secundinus manichéen(Contra Secundinum Manichaeum); CPL 325
 
env. 399 - env. 399
PL 42, c. 577
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 25.2, p. 903-947, 1892
Traité
Hérésie
Secundinus
latin
latin
Correction et la grâce (La)(De correptione et gratia); CPL 353
Grandeur de l'âme (La)(De quantitate animae); CPL 257
 
env. 388 - env. 388
PL 32, c. 1035
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 89, p. 129-231, 1986
Dialogue
Philosophie
Ame
latin
latin
Hérésies (Les)(De haeresibus); CPL 314
 
env. 387 - env. 430
PL 42, c. 21
Corpus Christianorum – Series Latina 46, p. 286-345 éd. Van der Plaetse - Beukers, 1969
Traité
Hérésie
Hérésies
latin
latin
Huit questions tirées de l'Ancien Testament(De octo quaestionibus ex ueteri Testamento); CPL 277
 
env. 387 - env. 430
PL 35, c. 1374
Corpus Christianorum – Series Latina 33, p. 469-472, 1958
Commentaire
Exégèse, commentaires sur l'Ecriture
Ancien Testament
latin
latin
Immortalité de l'âme (L')(De inmortalitate animae); CPL 256
 
env. 387 - env. 387
PL 32, c. 1021
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 89, p. 99-128, 1986
Dialogue
Philosophie
Ame
latin
latin
Lettre à Firmus(Epistula ad Firmum); CPL 313a
 
env. 387 - env. 430
PL
Corpus Christianorum – Series Latina 47 ; 48, p. III-IV, 1955
Lettre
Firmus
latin
latin
Lettre aux catholiques sur la secte des donatistes ou L'unité de l'Église(Epistula ad Catholicos de secta Donatistarum seu De unitate Ecclesiae); CPL 334
 
env. 387 - env. 430
PL 43, c. 391
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 52, p. 229-322, 1909
Lettre
Hérésie
donatisme
latin
latin
Lettre de Secundinus manichéen(Epistula Secundini Manichaei); CPL 324
 
env. 387 - env. 430
PL 42, c. 571
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 25.2, p. 891-901, 1892
Lettre
Hérésie
Manichéens, Secundinus
latin
latin
Lettres A(Epistulae A); CPL 262
 
env. 387 - env. 430
PL 33, c. 61
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 34.1, 1895
Lettre
Varia
latin
latin
Lettres B(Epistulae B); CPL 262
 
env. 387 - env. 430
PL 33, c. 61
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 34.2, 1898
Lettre
Varia
latin
latin
Lettres C(Epistulae C); CPL 262
 
env. 387 - env. 430
PL 33, c. 61
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 44, 1904
Lettre
Varia
latin
latin
Lettres D(Epistulae D); CPL 262
 
env. 387 - env. 430
PL 33, c. 61
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 57, 1911
Lettre
Varia
latin
latin
Lettres E(Epistulae E); CPL 262
 
env. 387 - env. 430
PL 33, c. 61
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 58, 1923
Lettre
Varia
latin
latin
Lettres récemment mises au jour(Epistolae nuper in lucem prolatae); CPL 262a
 
env. 387 - env. 430
PL
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 88, 1981
Lettre
Varia
latin
latin
Libre arbitre (Le)(De libero arbitrio); CPL 260
 
env. 388 - env. 395
PL 32, c. 1221
Corpus Christianorum – Series Latina 29, p. 205-321, 1970
Dialogue
Philosophie
Libre arbitre
latin
latin
Maître (Le)(De magistro); CPL 259
 
env. 389 - env. 389
PL 32, c. 1193
Corpus Christianorum – Series Latina 29, p. 151-203, 1970
Dialogue
Philosophie
Adéodat, Langage, Maître, Signe
latin
latin
Manuel à Laurent, ou La foi, l'espérance et la charité(Enchiridion ad Laurentium, seu de fide, spe et caritate); CPL 295
 
env. 421 - env. 423
PL 40, c. 231
Corpus Christianorum – Series Latina 46, p. 49-114, 1969
Manuel
Théologie
Charité, Espérance, Foi, Laurent
latin
latin
Mariage et la concupiscence (Le)(De nuptiis et concupiscentia); CPL 350
 
env. 419 - env. 421
PL 44, c. 413
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 42, p. 207-319 éd. Urba - Zycha, 1902
Traité
Hérésie
Pélagianisme
latin
latin
Mensonge (Le)(De mendacio); CPL 303
 
env. 387 - env. 430
PL 40, c. 487
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 41, p. 411-466, 1900
Traité
Pastorale
Mensonge
latin
latin
Mérite et la rémission des péchés et le baptême des tout-petits (Le)(De peccatorum meritis et remissione et de baptismo paruulorum); CPL 342
 
env. 412 - env. 412
PL 44, c. 109
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 60, p. 1-151 éd. Urba - Zycha, 1913
Traité
Hérésie
Baptême, péchés, rémission
latin
latin
Miroir ((Speculum); CPL 272
 
env. 387 - env. 430
PL 34, c. 887
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 12, p. 1-285, 1887
Miroir
latin
latin
Musique (La)(De musica); CPL 258
 
env. 387 - env. 389
PL 32, c. 1081-1194
---
Dialogue
Philosophie
Musique
latin
latin
Mœurs de l'Église catholique et les mœurs des Manichéens (Les)(De moribus Ecclesiae catholicae et de moribus Manichaeorum); CPL 261
 
env. 388 - env. 389
PL 32, c. 1309
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 90, 1992
 
Hérésie
église catholique, Manichéens
latin
latin
Nature du bien (La)(De natura boni); CPL 323
 
env. 399 - env. 399
PL 42, c. 551
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 25.2, p. 853-889, 1892
Traité
Théologie
Bien
latin
latin
Nature et l'origine de l'âme (La)(De natura et origine animae); CPL 345
 
env. 419 - env. 421
PL 44, c. 475
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 60, p. 301-419 éd. Urba - Zycha, 1913
Traité
Théologie
Pélagianisme
latin
latin
Nature et la grâce (La)(De natura et gratia); CPL 344
 
env. 413 - env. 415
PL 44, c. 247
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 60, p. 231-299 éd. Urba - Zycha, 1913
Traité
Théologie
Ame
latin
latin
Notes sur Job(Adnotationes in Iob); CPL 271
 
env. 387 - env. 430
PL 34, c. 825
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 28.2, p. 507-628, 1895
Commentaire
Exégèse, commentaires sur l'Ecriture
Job
latin
latin
Ordre (L')(De ordine); CPL 255
 
env. 386 - env. 386
PL 32, c. 977
Corpus Christianorum – Series Latina 29, p. 87-137, 1970
Dialogue
Philosophie
Ordre
latin
latin
Patience (La)(De patientia); CPL 308
 
env. 387 - env. 430
PL 40, c. 611
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 41, p. 661-691, 1900
Traité
Pastorale
Patience
latin
latin
Perfection de la justice de l'homme (La)(De perfectione iustitiae hominis); CPL 347
 
env. 411 - env. 430
PL 44, c. 291
Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 42, p. 1-48 éd. Urba - Zycha, 1902
Traité
Hérésie
Pélagianisme
latin
latin
Prédestination des saints (La)(De praedestinatione sanctorum); CPL 354